David Lynch'in *Dune *'in 40. yıldönümünü kutlarken, Ridley Scott'ın ikonik bilimkurgu destanı vizyonuyla neler olabileceğini düşünmek büyüleyici. Başlangıçta 1981'de, Scott'ın projeden ayrılmasından kısa bir süre sonra açıklanan Lynch'in filmi, sadece 40 milyon dolarlık bir gişe hayal kırıklığı oldu. Bununla birlikte, onlarca yıl boyunca, özellikle Denis Villeneuve'nin daha yeni uyarlamalarına kıyasla, özel bir kült geliştirdi. Rudy Wurlitzer tarafından kaleme alınan Scott'ın * Dune * senaryosu taslağı, Wheaton College'daki Coleman Luck Arşivlerinden ortaya çıktı.
Ridley Scott, 1979'da * Alien * 'nin başarısından sonra * Dune * aldığında, Frank Herbert zaten kapsamlı bir iki bölümlük senaryo uyarlaması hazırlamıştı. Herbert'in yoğun anlatımını sinematik bir deneyime çevirmedeki zorlukları tanıyan Scott, Herbert'in senaryosundan sadece birkaç sahne tutmayı seçti. Wurlitzer'i tam bir revizyon için seçti ve romanın özünü benzersiz yönetmenlik tarzıyla aşılarken yakalamayı amaçladı. İki film serisinin ilk kısmı olarak tasarlanan Wurlitzer'in uyarlaması, Scott'ın kardeşinin ölümünü ve 50 milyon doları aşan bütçe kısıtlamalarını takiben duygusal kargaşa da dahil olmak üzere çok sayıda engelle karşılaştı. Universal Pictures yöneticisi Thom Mount'a göre, Wurlitzer'in senaryosu ilerlemek için gereken oybirliğiyle onay almadı.
Paul'ün daha vahşi bir gölgesi
Ekim 1980 taslağı, Paul Atreides'in "Korkunç Amaç" için zemin hazırlayarak, evreni geçerek çarpıcı bir rüya dizisi dizisiyle açılıyor. Paul'ün bu versiyonu, "vahşi masumiyet" ve proaktif bir doğa sergileyen yedi yaşında küçük bir çocuk olarak tanıtıldı. Belgeselin yapımcısı Stephen Scarlata *Jodorowsky's Dune *, Wurlitzer'in Paul'unun daha iddialı olduğunu, aktif olarak görev aldığını ve hatta Duncan Idaho'yu eğitimde aştığını belirtiyor. Bu tasvir, Lynch'in Paul'ün daha savunmasız tasviri ile tezat oluşturuyor ve karaktere farklı bir gerginlik ve gelişme katmanı ekliyor.
İmparator Long Live
Senaryo, imparatorun ölümü ile önemli bir arsa bükümü getiriyor ve sonraki kaos için katalizör olarak hizmet ediyor. Bu olay, imparatorun ruhunun salınan enerjilerin ortasında ayrıldığı mistik bir ortamda ortaya çıkıyor. Baron Harkonnen, yeğeni Feyd-Rautha aracılığıyla Duke Leto'yu Leto'nun kararlı bir şekilde reddettiği bir baharat yapım anlaşmasına manipüle etmeye çalışır. Senaryo, Lynch'in filmindeki bir satıra benzer bir satır içerir: "Spice'i kontrol eden, evreni kontrol eder", iki senaryo arasındaki olası etkiler hakkında sorular soruyor.
Navigatörün uçuşu
Dikkate değer bir sahne, bir navigatörle karşılaştıkları bir Lonca Heighliner'da Atreides ailesini, genellikle *Dune Mesih *kadar açıklanmayan baharat mutasyonlu bir yaratık sunuyor. Bu tasvir, ayrıntılı açıklaması ve Scott'ın *Prometheus *ile bağlantısı ile anlatıya benzersiz bir görsel unsur ekler. Arrakis'e vardıktan sonra senaryo, Atreides'in kalesinin ortaçağ estetiğini vurgular ve Scott'ın daha sonraki çalışmalarına paralellikler çizer, *efsane *.
Ekolojik tema, Dük ve Pavlus'u baharat hasatının neden olduğu çevresel yıkıma tanıtan Liet Kynes ve kızı Chani ile güçlü bir şekilde vurgulanmaktadır. Senaryo ayrıca, Gillo Pontecorvo'nun *Cezayir Savaşı'ndan *esinlenerek Aakeen'in skalid gettolarındaki sınıf eşitsizliğini araştırıyor. Yeni aksiyon dolu bir sahne, Paul ve Duncan'ın bir bar dövüşüne katıldığını, bu da heyecan verici olsa da, Paul'un karakter gelişimi bağlamında biraz yersiz hissediyor.
Baron arazisi
Senaryo, Dr. Yueh'in ihaneti ve Harkonnen Death Commandoes tarafından Atreides Kalesi'nin şiddetli istilası ile daha karanlık bölgelere giriyor. Pavlus'un baharat buharını teneffüs etmesinin neden olduğu vizyonları, doğmamış kız kardeşi Alia'yı tanıttı ve kaderini öngörüyor. Yarasa benzeri bir yaratık olarak yeniden tasarlanan avcı arayan, orijinal mekanik cihaza Alejandro Jodorowsky'nin yapılmamış *kumul *etkilerini yansıtan biyolojik bir bükülme ekler.
Derin Çöl Tartışması
Paul ve Jessica'nın çölde kaçışı yoğunlaştı, üzücü yolculuklarının ayrıntılı açıklamaları ve Fremen ile karşılaşıyor. Önceki versiyonlardan önemli bir ayrılma, Paul ve Jessica arasında ensest olmamasıdır, ancak daha önce kışkırtıcı bir öneri düşünülmüştü. Senaryo, Jessica'nın yeni Rahip annesine dönüştüğü bir yaşam töreniyle sonuçlanır ve Pavlus'un Fremen'in Mesih rolünü sağlamlaştırır.
Herbert'in romanından gelen cesur sapmalarına rağmen, Wurlitzer'in senaryosu * Dune * 'in ekolojik, politik ve manevi boyutlarını dengeli bir şekilde yakalar. Bununla birlikte, senaryo olgun ve Grimdark tonu stüdyo düzeyinde evrensel olarak benimsenmedi. Uzun zamandır * Dune * hayranı olan Mark Bennett, senaryoların sapmalarının ve "sihir" e vurgu yapmasının romanın hayranlarını yabancılaştırmış olabileceğini gösteriyor.
Sonuç
Frank Herbert'in * Dune * serisi, karizmatik liderliğin tehlikelerini ve Wurlitzer'in senaryosunun yükseldiği temaları, insan eylemlerinin ekolojik sonuçlarını araştırıyor. Lynch'in adaptasyonu daha çok manevi yönlere ve Villeneuve'nin liderlik tehlikeleri üzerine odaklanırken, Wurlitzer'in versiyonu bu unsurları çevre meselelerine güçlü bir vurgu ile benzersiz bir şekilde dengeler.
Bitmemiş doğasına rağmen, Wurlitzer'in senaryosu, *Dune *'in çığır açan bir uyarlaması olabileceğine bir bakış sunuyor ve Herbert'in orijinal niyetleriyle daha yakın bir şekilde hizalanıyor. Geleceğe baktığımızda, * Dune * 'nin ekolojik ve politik temaları her zamanki gibi alakalı kalıyor, bu da yeni bir adaptasyonun bu unsurları sinematik hikaye anlatımının ön planına çıkarabileceğini gösteriyor.
